بررسی عنصر مرگ در عرفان بودییسم

دکتر عادل مقدایان[1]

حسین اکبری کتابی[2]

چکیده

عرفان که هسته درونی هر دین هست، خبر از مرگ جاودانگی به صاحبان دین دارد. این غیرممکن است که مرگ را عیناً تجربه کنیم و بازهم دل‌ودماغی داشته باشیم در حضور مرگ همچون کودکی ترسویی نباشیم. این مرگ چیست و ترس از مرگ از کجا برمی‌خیزد؟ در آیین بودییسم و رسیدن به جاودانگی کارِ بسیار ساده­ی است. برای آن­که جاودانه شویم باید دستور اصلی آموزه­های آیین بودییسم را رعایت کنیم. این پژوهش به ما می­گوید که مرگ شبی بی­پایان است و ارتباط آن با عالم جاودانه پیچیده­تر از آن می­باشد که در آغاز ممکن است تصور شود. در پس هر آگهی ترحیم شیوه­ای از حیات نهفته است که بنیان‌گذار آیین بودییسم آن را به عقاید و تجربه­ها و رفتار مذهبی خلاصه کرده­اند. این‌همه ممکن است بر نحوه مرگ شخص، و اعمالی هم که پس‌ازآن صورت می­گیرد مؤثر باشد ولی حتماً کافی نیست.

کلیدواژگان: مرگ، عرفان، فرهنگ، فلسفه، بودا.

مقدمه

فضایی که بر فلسفه هند چیره است، با آنچه ما عادتاً فلسفه­ای مرگ می‌پردازیم، تا حد زیادی متغایر و متفاوت است. مدخل و مخرج فلسفه بودییسم در مورد عنصر مرگ با مبادی و غایات نظام‌های فلسفی که ما می‌شناسیم (یونانی، مسیحی، اسلامی) یکی و همانند نیست.