بررسی عنصر مرگ در عرفان بودییسم

دکتر عادل مقدایان[1]

حسین اکبری کتابی[2]

چکیده

عرفان که هسته درونی هر دین هست، خبر از مرگ جاودانگی به صاحبان دین دارد. این غیرممکن است که مرگ را عیناً تجربه کنیم و بازهم دل‌ودماغی داشته باشیم در حضور مرگ همچون کودکی ترسویی نباشیم. این مرگ چیست و ترس از مرگ از کجا برمی‌خیزد؟ در آیین بودییسم و رسیدن به جاودانگی کارِ بسیار ساده­ی است. برای آن­که جاودانه شویم باید دستور اصلی آموزه­های آیین بودییسم را رعایت کنیم. این پژوهش به ما می­گوید که مرگ شبی بی­پایان است و ارتباط آن با عالم جاودانه پیچیده­تر از آن می­باشد که در آغاز ممکن است تصور شود. در پس هر آگهی ترحیم شیوه­ای از حیات نهفته است که بنیان‌گذار آیین بودییسم آن را به عقاید و تجربه­ها و رفتار مذهبی خلاصه کرده­اند. این‌همه ممکن است بر نحوه مرگ شخص، و اعمالی هم که پس‌ازآن صورت می­گیرد مؤثر باشد ولی حتماً کافی نیست.

کلیدواژگان: مرگ، عرفان، فرهنگ، فلسفه، بودا.

مقدمه

فضایی که بر فلسفه هند چیره است، با آنچه ما عادتاً فلسفه­ای مرگ می‌پردازیم، تا حد زیادی متغایر و متفاوت است. مدخل و مخرج فلسفه بودییسم در مورد عنصر مرگ با مبادی و غایات نظام‌های فلسفی که ما می‌شناسیم (یونانی، مسیحی، اسلامی) یکی و همانند نیست.

چالش‌ها و مشکلات افغانستان

در این مقاله سعی بر این است تا به سؤالی که چرا افغانستان دچار این‌همه چالش‌های فکری و مشکلات ناامنی شده است پاسخ داده شود. برای رسیدن به این سؤال ناگزیر، این موضوع را از جوانب مختلف بررسی کرد؛ زیرا منشأ این بحران در جوانب مختلفی موجود است.

     افغانستان ضمن این‌که در طول تاریخ خود مستعمره نشده و همواره به‌عنوان دژ تسخیرناپذیر در مقابل استعمارگران درخشیده است، طی دو قرن گذشته موردتوجه قدرت‌های سلطه‌گر (آمریکا، روسیه و انگلیس) و سایر کشورهای منطقه ازجمله پاکستان قرار داشته است. این کشورها برای نایل شدن به اهداف خود، اشخاصی از مقاطع مختلف برای عملی ساختن طرح‌های خویش گماشته‌اند. ازجمله آقای جان کری وزیر خارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری آقای اوباما، خدمات زیادی را در این عرصه انجام داده است؛ وی می‌گوید: "ما امروز برای تأمین امنیت افغانستان از چین پول قرض خواهیم گرفت". سؤال اینجاست که چرا برای تأمین امنیت این کشور حاضر به پرداخت هزینه‌ها هنگفت و حتی قرض گرفتن پول از سایر کشورها ازجمله کشور چین هستند؟ از طرفی برای عده‌ی نیز این سؤال مطرح می‌شود که چرا این سرزمین کوهستانی محصور در خشکی و بدون دسترسی مستقیم به دریا، برای این قدرت‌ها مهم است؟ در جواب باید گفت: یکی از دلایل توجه این قدرت‌ها، موقعیت بی‌نظیر ژیواستراتژیک این کشور است؛ افغانستان پلی است که آسیا میانه، آسیا شرقی، آسیا غربی و آسیا جنوبی را به یکدیگر متصل می‌سازد. این موقعیت ژیواستراتژیک قادر است که افغانستان را به قدرت اول ترانزیتی منطقه مبدل نماید. دلیلی دیگری این‌که افغانستان توجه قدرت‌های سلطه‌گر را به خود جلب نموده، ثروت این کشور است. برای روشنی این امر، به آماری که توسط مجله نیویورک‌تایمز منتشرشده است می‌پردازیم: میزان ذخایر لیتیوم افغانستان برابر با نفت عربستان است. ذخایر مس این کشور برابر با بزرگ‌ترین معدن مس جهان در شیلی است. میزان ذخایر گاز این کشور به‌اندازه نصف ذخایر گاز عراق است. ذخایر معدن آهن این کشور 2 میلیارد تن است. از طرف دیگر الماس این کشور بهتر از الماس آفریقا، زمرد آن باکیفیت‌تر از زمرد کلمبیا، معدن لاجورد آن بهترین و قدیمی‌ترین معدن لاجورد جهان، معدن طلای آن بزرگ‌ترین معدن دست‌نخورده جهان و دارای معدن اورانیومی است که تابه‌حال کسی قادر به تخمین نزدن آن نبوده است.

بازتاب‌هایی سیاسی انتظار از منجی موعود، نوشته: دکتر عادل مقدادیان و حسین اکبری

بازتاب‌هایی سیاسی انتظار از منجی موعود

دکتر عادل مقدادیان[1]

حسین اکبری[2]

چکیده

انتظار ازآن‌جهت که بر ابعاد مختلف جامعه منتظر سایه می‌افگند صبغه سیاسی آن نیز از این امر مستثنا نیست. انسان‌های دین‌مدار در جهان معاصر که با آن مواجه است، به یک نحوی از آن الهام می­گیرد و پرسش‏هایی که در پنهانی­ترین لایه زندگی‌شان به وجود می­آید، که نیاز من به منجی موعود چیست؟ جامعه دین‌مدار چه نقص و کمبودی دارد که جز منجی موعود نمی‌تواند آن را برطرف سازد؟ پیامت­های انتظار همواره در طول تاریخ مطرح بوده و جایگاه آن در بین سیاست‌مداران دینی تبیین شده است که با آمدن منجی موعود نیاز­هایی صادق را از کاذب تشخیص و تجویز کرده به‌صورت آرمانی بر محور عدالت الهی تأمین و به انسان‌ها می‌آموزاند که فرزانگی در باورِ به توحید می­باشد. منجی موعود کیست که آینده را با نگاه حق بینانه همراه با قانون الهی که به نظام آفرینش هماهنگ است نه رأی شخصی بازتاب خواهد داد.

کلید واژگان: انتظار، سیاست، مسئولیت، امامت و حکومت.

ایثار محبت محور با طعم مولانا : نوشته دکتر عادل مقدادیان و حسین اکبری کتابی

ایثار محبت محور با طعم مولانا

دکتر عادل مقدادیان[1]

حسین اکبری کتابی[2]

چکیده

ایثار را ترجیح دادن دیگری بر خویش دانسته­اند درحالی‌که خود ایثار کننده نیز به آنچه می­بخشد، تعلّق و نیاز داشته باشد. امّا چه عوامل و محرّک‎هایی باعث می­شود که انسان­ها اهل ایثار شوند؟ پاسخ این مسئله، یکی از مقولات فلسفه­ی اخلاق است اگر ایثار را یک مسئله‌ی اخلاقی بدانیم. امّا نکته اینجاست که چه ایثار ناشی از انقیاد به دستورات دین باشد و چه به سبب عشق، بیش و پیش از آنکه مقوله­ای اخلاقی باشد، از مقولات عرفانی سرچشمه می­گیرد. ایثار به سبب باور دینی، حاکی از امید به وعده­هایی است که دین برای ایثارگران تعیین کرده است و چنین ایثاری، سازه­ای است که بنیان آن از عرفان دینی (عرفانی با دو انگاره­ی مبدأ و معاد) سرچشمه می­گیرد. در سر دیگر این طیف، ایثار عاشقانه نیز ولو خارج از عشق ماورائی خدامحور سامی یا عشق سرور محور عرفان­های شرقی، باز نگاره­ای عرفانی قلمداد می­شود. در میانه­ی این طیف نیز، ایثار زهد محوری که ناشی از بی‌اهمیتی به دنیا باشد، ایثار محبت محور که ناشی از ترجیح حب محبوب بر متعلّقات خود باشد، یا هر نوع ایثار دیگری، باز از مقولات برخاسته از منازل عرفان عملی است. بنابراین سرچشمه­های پدیدآورنده­ی روحیه­ی ایثار، حتماً عواملی عرفانی هستند. این نوشتار به تبیین این سرچشمه­ها در آموزه­های عرفانی پرداخته است.

ساختمان مدرسه علمیه اهلبیت(ع)